Кантрольнаяработа
студэнткі310 гр. ФЗН
Гулевіч С.А.
Навуковы кіраўнік
дацэнт
Возможно вы искали - Реферат: Появление древних людей на Дальнем Востоке
Калацэй В.В.
Минск 2010
Змест
Уводзіны
Асноўная частка
Традыцыйны каляндар як з’ява культуры
Похожий материал - Реферат: Предмет і завдання етнографії
Шляхі фарміравання, архітэктоніка і семантыка традыцыйнага календара
Культ продкаў як структураўтваральны прынцып традыцыйнага календара
Заключэнне
Бібліяграфічны спіс
Уводзіны
Очень интересно - Контрольная работа: Этноним "татары"
«Слова «каляндар» паходзіць ад старажытнарымскага «календы» («calendae»), што азначала: першыя чыслы кожнага месяца (дні маладзіка). Найменне адпавядае і слову «каляндарыум» – кніга, куды запісваліся даўгі, працэнты па якіх патрэбна было плаціць, і маладзіковыя дні» [ 5, с. 6]
Месяцавыя меры часу – найстаражытнейшыя. Развіццё земляробства, жывёлагадоўлі прывяло першабытнага чалавека да карыстання і большымі храналагічнымі мерамі: сезонамі, гадамі. Так з’явіліся у старажытным свеце сонечны і сонечна-месяцавыя календары. Чалавецтва на працягу свайго існавання ўдасканальвала меры часу, каб каляндар лепш адпавядаў астранамічнаму году. Так з’явіліся спачатку Юліянскі, а потым Грыгарыянскі календары.
Сучасны грамадзянскі каляндар не зусім адпавялае патрабаванням канкрэтнага чалавека або ўсяго соцыуму. Ён не мае логікі ў сваёй пабудове. У ім зафіксафаны падзеі розных гістарычных эпох, сацыяльных плыняў, розных культурных традыцый. Але ў той жа час захавалася даволі моцная сувязь са святамі народнага, традыцыйнага календара. Мы лічым, што трэба па магчымасці максімальна выкарыстаць яго духоўны патэнцыял у фарміраванні сучаснага гадавогв кола агульнадзяржаўнага і агульнанароднага святкаванняў. Каб спалучэне розных гісторыка-культурных плыняў у нашай свядомасці было як мага большт зразумелым, нам неабходна прааналізаваць структуру беларускага народнага календара, зразумець логіку яго пабудовы і асноўныя сістэмаўтваральныя прынцыпы.
Традыцыйны каляндар як з’ява культуры
Паспрабуем вызначыць,што ўяўляе сабой каляндар у гісторыка-культурнымвымярэнні, у традыцыйнай культуры Беларусі.
Вам будет интересно - Контрольная работа: Різновиди українських народних пісень
Для культуры Беларусі характэрны наступныя тыпы календароў: традыцыйны або народна-язычніцкі і хрысціянскі і календары. Яны суіснуюць і дагэтуль, ствараючы шматслоевую структуру часу. Язычніцкі каляндар, які пазней трансфармуецца ў земляробчы каляндар, – самы старажытны. Нашыя далёкія продкі відавочна сінхранізавалі сваю жыццядзейнасць з найбольш важнымі прыроднымі падзеямі і цыкламі, а таму ў беларускім народным календары такія святы, як Каляды, Гуканне вясны, Купалле і іншыя святы, займалі важнае і істотнае месца. Гэтыя святы былі своеасаблівымі адмецінамі часу, якія пазначалі і паказвалі на тое, што ў прыродным існаванні чалавека адбываліся важныя змены. Перыядычнасьць гэтых зменаў утварала цэлае кола гадавых святаў, а прамежак часу паміж святамі кожны раз запаўняўся новай працай і заняткамі.
Традыцыйны каляндар звязваў чалавека не толькі з прыродай, але і з вераваньнямі, уяўленнямі, побытавай сістэмай людзей – з культурай. На ім фактычна была збудаваная і першасная сістэма культуры беларускага этнасу. У сваёй сутнасці гэтая культура была сістэмай культаў і рытуалаў, адметнасць якіх ад самага пачатку была зададзена ўнікальнасцю прыроднага асяроддзя і прыродных цыклаў. А паводле свайго прызначэння гэта сістэма была скіравана на сінхранізацыю калектыўных дзеянняў і кансалідацыю этнасу як адметнага супольнага ўтварэння.
З цягам часу традыцыйны язычніцкі каляндар быў выціснуты царкоўнымі хрысціянскімі календарамі. Традыцыйны каляндар падпарадкоўвае сабе культуру, якая замкнёная ў межах цыклічнага часу. У традыцыйных календарах час цячэ па колу. Гэты час немае ні выразна пазначанага вымярэння будучыні, ні выразна пазначанага вымярэньня мінуўшчыны. Усё паўтараецца з дакладнасцю ўзыходаў і заходаў сонца, з дакладнасцю зменаў пораў года.
Хрысціянскі каляндар размыкае цыклічны час і ператварае яго ў лінейны. На лініі гэтага часу такія важнейшыя падзеі, як нараджэнне Хрыста, яго зямны шлях, укрыжаваньне іДругое Прышэсце. Упачатку, і адначасова ў цэнтры хрысціянскага календаране прыродныя і не прыродна-містычныя з’явы, а асоба Бога-чалавека.
Такім чынам, хрысціянскі каляндар не змог поўнасцю выцясніць каляндар традыцыйны. Наадварот, язычніцкі каляндар стаў той асновай, падмуркам, на якім усталяваўся каляндар хрысціянскі.
Похожий материал - Контрольная работа: "Нивхи"
Шляхі фарміравання, архітэктоніка і семантыка традыцыйнага календара
Разгледзем спачатку логіку пабудовы календара адносна асноўных фазаў руху Сонца на небасхіле:
КАЛЯДЫ
(зімовае сонцастаянне)