Қазақ тілінің фонетикасы

Қазақ тілі фотентикасы бұл фонетика дегеніміз дыбыс пен әріптерді үйренді

Фонетика – тіл туралы ғылымның бір саласы. Онда дыбыстар, екпін және буын, үндестік заңы қарастырылады.Қазақ тілінде 42 әріп және 37 дыбыс бар.Екі белгі бар: ъ - айыру белгісі, ь - жіңішкелік белгісі.Қазақ тілінде тән әріптер 10: ә, і, ң, ғ, ү, ұ, қ, ө, һ, ы.Дыбыстар (звуки): дауысты, дауыссыз.Дауысты (гласные)- 12 дыбыс: а, ә, о, ө, е, э, ү, ұ, у, ы, и, і1) Еріндік (5): ү, ұ, у, о, ө; Езулік (7): а, ә, е, ы, і, и, э;2) Ашық (6): а, ә, о, ө, е, э; Қысаң (6): ү, ұ, у, ы, и, і,;3) Жуан (5): а, о, ұ, ы, у; Жіңішке (7): ә, ө, ү, і, е, и, у, э;Дауыссыз (согласные)– 25 дыбыс: б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, л, м, н, ң, п, р, с, т, ф, х, һ, ц, ч, ш, щ, у(тау)қатаң (11): к, қ, п, с, т, ф, х, ч, ш, щ, цұяң (8): б, в, г, ғ, д, ж, з, һ,үнді (7): л, м, н, ң, р, й, у (уақыт)Буын (слог):ашық: а - на, қа - латұйық: ат, ақ, ән, етбітеу: нан, тіл, қысТасымал - переносЕкпін (ударение) сөздің соңғы буынға түседі (постоянно падает на последний слог).Үндестік заңы (Закон сингармонизма).1) Буын үндестігі (слоговой сингармонизм)2) Дыбыс үндестігі (звуковой сингармонизм)Буын үндестігіжуан+жуан + жуанжіңішке+ жіңішке+ жіңішкеБағынбайтын қосымшалар (не подчиняются правилу)көмектес септіктің жалғаулары: - мен, пен, бен- нікі, дікі, тікі- еке, тай, жан, сымақ, (әкетай, көкежан)шет тілінен енген қосымшалар: - паз,- қор, -ғой, -кер,- гер, -кеш, -хана, -күнем, -дар, -ист, -изм, бан, -тал,- уар, -ов, -ев(әсемпаз, еңбекқор, Әуезов)Дыбыс үндестігіІлгерінді ықпал (прогрессивная ассимиляция)