Шахмат ойыны Үндістаннан Қытайға Тибетке Малайзия аралдарына Иранға тараған. Ал ??раннан шығыс халықтарына, арабтарға, армяндарға, грузиндерге, византиялықтар мен түріктерге ауысқан. Иран, Кавказ арқылы Ресейге, арабтар арқылы Еуропаға, одан кейін Францияға, Германияға, Британияға, Испанияға дейін жеткен. Археологтардың соңгы зерттеулері бойынша шахмат ойыны Киев пен Новгород жерінде кең тараған. Орыс эпостарындағы Илья Муромец, Добрыня Никитич, Алеша Попович,т.б. батыр әрі шахматты шебер ойнаушы ретінде суреттелген. нужен перевод